همه شکارچیان سیمرغ مردمی، مخاطبان و داوران فجر اختلاف سلیقه دارند؟ - مجله تصویر و سرگرمی

به گزارش، سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر هم به خاتمه راه رسیده و تا ساعتی دیگر با معرفی برترین ها سیمرغ های این دوره هم بر شانه هنرمندان آرام می گیرند. در این میان یکی از جوایز مهم این جشنواره سیمرغ بلورین بهترین فیلم از نگاه تماشاگران است که بسیاری از سینماگران این جایزه را مهمتر و ارزشمندتر از سایر جوایز قلمداد می نمایند.

سیمرغ بلورین بهترین فیلم از نگاه تماشاگران از دوره شانزدهم جشنواره فیلم فجر در سال 76 به این رویداد سینمایی اضافه و رفته رفته بر اهمیت آن افزوده شد تا آنجا که بعضی از سینماگران در دوره هایی نسبت به نوع اخذ دستی آرای مخاطبان برای اهدای این جایزه اعتراضاتی داشته اند. حالا، اما 2 سالی می گردد که این رای گیری به صورت مکانیزه انجام می گردد و دیگر از اخذ رای به صورت دستی خبری نیست.

جزئیات مراسم اختتامیه جشنواره فیلم فجر اعلام شد

نکته دیگر، اما این است که در 16 سالی که سیمرغ بلورین بهترین فیلم از نگاه تماشاگران به آثار راه یافته به جشنواره اهدا شده است، تنها در 4 دوره شاهد سلیقه یکسان هیات داوران در ارایه جایزه بهترین فیلم با تماشاگران بوده ام و در دیگر سال ها همواره مخاطبان و داوران انتخاب هایی متفاوت از هم داشته اند.

البته باید این موضوع را پذیرفت که هر جشنواره سینمایی همواره سیاست ها و راهبرد های کلان خود را دارد و هر جایزه ای به خصوص جایزه اصلی می تواند بر اساس همین سیاست ها به فیلمی اهدا گردد. همین موضوع در کنار لحاظ کردن کمترین دخل و تصرف در آرای مردم، باعث خروجی متفاوت این دو فرآیند در انتخاب بهترین فیلم می گردد.

در این گزارش به بازبینی آرای مردم در این 16 دوره می پردازیم.

اولین بار سیمرغ بهترین فیلم در سال 1376 در جشنواره به پرواز درآمد و در همان دوره فیلم سینمایی آژانس شیشه ای ساخته ابراهیم حاتمی کیا علاوه بر اینکه توانست جایزه بهترین فیلم را دریافت کند، نظر مردم را نیز به خود جلب و سیمرغ مردمی را شکار کند.

اما یازده سال طول کشید تا دوباره نگاه هیات داوران و مردم یکی گردد.

در سال 1377 و دوره هفدهم جشنواره برخلاف اینکه هیوا به کارگردانی و نویسندگی مرحوم رسول ملاقلی پور توانست جایزه بهترین فیلم را کسب کند، اما فیلم سینمایی رنگ خدا به کارگردانی مجید مجیدی همسو با نظر های مردم شد.

در سال 78 هم با وجود اینکه فیلم سینمایی بوی کافور عطر یاس به کارگردانی و نویسندگی بهمن فرمان آرا نظر هیات داوران را به خود جلب کرد، اما این 2 فیلم عروس آتش ساخته خسرو سینایی و متولد ماه مهر به کارگردانی احمدرضا درویش بودند که جایزه بهترین فیلم از نگاه تماشاگران را به صورت مشترک از آن خود کردند.

در سال های 79 تا 87 نیز فیلم های مورد پسند هیات داوران با فیلم های موردنظر مردم تفاوت داشت؛ در سال 79 سینمایی باران به کارگردانی مجید مجیدی، در سال 80 خانه ای روی آب به کارگردانی بهمن فرمان آرا، در سال 81 دیوانه ای از قفس پرید ساخته احمدرضا معتمدی، در سال 82 مهمان مامان ساخته داریوش مهرجویی، در سال 83 خیلی دور، خیلی نزدیک ساخته سیدرضا میرکریمی، در سال 84 به نام پدر ساخته ابراهیم حاتمی کیا، در سال 85 روز سوم به کارگردانی محمدحسین لطیفی، در سال 86 به همین سادگی ساخته سیدرضا میرکریمی و در سال 87 تردید به کارگردانی واروژ کریم مسیحی توانستند جایزه بهترین فیلم جشنواره را دریافت نمایند.

اما در همین دوره زمانی سال های 79 تا 87 به ترتیب سال فیلم های سینمایی سگ کشی به کارگردانی بهرام بیضایی، ارتفاع پست به کارگردانی ابراهیم حاتمی کیا، فرش باد به کارگردانی کمال تبریزی، مارمولک به کارگردانی کمال تبریزی، بید مجنون به کارگردانی مجید مجیدی، چهارشنبه سوری ساخته اصغر فرهادی، اخراجی ها به کارگردانی مسعود ده نمکی، همواره پای یک زن در میان است ساخته کمال تبریزی و خاتمه دو فیلم بی پولی ساخته حمید نعمت الله و درباره الی به کارگردانی اصغر فرهادی توانستند سیمرغ مردمی را برشانه خالقان خود بنشانند.

اما خاتمه دوباره در سال 88 و در جریان بیست و هشتمین جشنواره فیلم فجر فیلم سینمایی به رنگ ارغوان به کارگردانی ابراهیم حاتمی کیا توانست توامان نظر هیات داوران و مردم را به خود جلب و هر 2 سیمرغ بهترین فیلم و بهترین فیلم از نگاه تماشاگران را به خود اختصاص بدهد.حاتمی کیا با به رنگ ارغوان برای دومین بار داوران و مخاطبان فجر را به اشتراک نظر رساند

با این وجود دوباره این جهت در سال 89 تغییر کرد و هیات داوران به فیلم سینمایی جرم ساخته مسعود کیمیایی نظر خوش نشان دادند و جایزه بهترین فیلم را به مسعود کیمیایی اهدا کردند آن هم در سالی که مخاطبان جشنواره جدایی نادر از سیمین ساخته اصغر فرهادی را پسندیدند و سیمرغ خود را به این فیلم اهدا کردند.

این روند در سه سال دیگر هم پیش رفت و به همین ترتیب در سال 90 روز های زندگی به کارگردانی پرویز شیخ طادی، در سال 91 استرداد به کارگردانی علی غفاری و در سال 92 دو فیلم آذر، شهدخت، پرویز و دیگران ساخته بهروز افخمی و رستاخیز ساخته احمدرضا درویش توانستند سیمرغ بهترین فیلم جشنواره را از داوران این رویداد دریافت نمایند. این در حالی بود که در همین سال ها به ترتیب محمدعلی باشه آهنگر با فیلم ملکه، مازیار میری و پوران درخشنده با دو فیلم حوض نقاشی و هیس دختر ها فریاد نمی زنند و نرگس آبیار و مصطفی کیایی با دو فیلم شیار 143 و خط ویژه سیمرغ های خود را از دست مردم دریافت کردند.

سال 93 بود که مردم و هیات داوران تصمیم گرفتند باردیگر هم نظر شوند و هر 2 سیمرغ بهترین فیلم جشنواره را به رخ دیوانه ساخته ابوالحسن داوودی اهدا نمایند.

سال 94 یک رقیب جدی برای سایر فیلمسازان ظاهر شد، کارگردانی که از دل سینمای مستند به دنیا آمد و با پا گذاشتن به سینمای داستانی هر دو گونه سینما را تلفیق و توانست نظر بسیاری از خبرنگاران، منتقدان، سینماگران و متخصصان را به خود جلب کند؛ او محمدحسین مهدویان بود که در این سال ها محبوبیت زیادی را پیدا نموده و اولین سیمرغ تخصصی اش با نام سیمرغ بهترین فیلم را در همین سال برای ایستاده در غبار دریافت کرد.

اما در این سال سینمای ایران شاهد ظهور یک کارگردان جوان و با استعداد دیگر هم بود که پیش از آن فیلم های کوتاهش در جشنواره های مختلف درخشیده بودند؛ سعید روستایی با ابد و یک روز به سی و چهارمین جشنواره فیلم فجر قدم گذاشت و توانست علاوه بر چندین سیمرغ رنگارنگ از سوی هیأت داوران، سیمرغ بهترین فیلم از نگاه تماشاگران را نیز شکار کند و دست پر به خانه برود.

مهدویان، اما ساخت فیلم در بستر تاریخ معاصر را رها نکرد و در سال 95 و همزمان با سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر سراغ یکی از ملتهب ترین مقاطع تاریخ معاصر ایران رفت. او با به تصویر کشیدن نقش مخرب سازمان مجاهدین خلق در دهه 60 و ترور های این گروهک در فیلم ماجرای نیمروز توانست علاوه بر کسب سیمرغ بهترین فیلم از نظر هیات داوران، سیمرغ بهترین فیلم از نگاه تماشاگران را نیز به دست آورد.

سال گذشته و در سی و ششمین جشنواره فیلم فجر هم تنگه ابوقریب به کارگردانی بهرام توکلی و محصول سازمان هنری رسانه ای اوج سیمرغ بهترین فیلم جشنواره از نگاه داوران را در حالی از آن خود کرد که مخاطبان جشنواره ترجیح دادند سیمرغ خود را به فیلم مغز های کوچک زنگ زده به کارگردانی هومن سیدی اهدا نمایند.

با نگاهی به سیمرغ های مردمی می توان دریافت کرد که چند کارگردان بیشتر از همه در جلب توجه مردم پیروز بودند.

ابراهیم حاتمی کیا، کمال تبریزی و اصغر فرهادی از جمله کارگردن هایی هستند که هر کدام سه بار پیروز به شکار سیمرغ بهترین فیلم از نگاه تماشاگران شده اند. در رتبه بعدی هم مجید مجیدی قرار داد که 2 بار توانسته این سیمرغ را با خود به خانه ببرد.

به طور قطع سیمرغ بهترین فیلم جشنواره فجر از ارزشمندترین جوایز این رویداد محسوب می گردد که نشان می دهد هیات داوران علاوه بر آنالیز محتوایی یک فیلم به واکاوی تکنیک های آن نیز پرداخته اند، اما باید این را هم بپذریم که در بعضی موارد اهدای این سیمرغ نشات گرفته از شرایط حال حاضر جامعه است که گاهی اوقات حسب شرایط اجتماعی، مالی و سیاسی اهدا شده اند. در چنین مقاطعی است که اهدای سیمرغ بهترین فیلم از نگاه تماشاگران، به جهت مصونیت بیشتر در قبال این دست ملاحظات، ارزش دوچندانی پیدا می نماید.

در جشنواره سی وهفتم و طبق آخرین آمار اعلامی از سوی روابط عمومی جشنواره پنج فیلم شبی که ماه کامل شد ساخته نرگس آبیار، سرخپوست به کارگردانی نیما جاویدی، متری شیش و نیم ساخته سعید روستایی، ماجرای نیمروز: رد خون به کارگردانی محمدحسین مهدویان و غلامرضا تختی به کارگردانی بهرام توکلی بدون ترتیب حائز بیشترین آرا مردمی شده اند. باید دید در آیین اختتامیه این رویداد سیمرغ بهترین فیلم از نگاه تماشاگران روی شانه کدامیک آرام می گیرد.

منبع: مهر