برنامه ریزی برای افزایش 10 برابری مبادلات تجاری میان ایران و ویتنام
به گزارش مجله تصویر و سرگرمی، گذشته را فراموش نمی کنیم؛ اما می بخشیم؛ این را سفیر ویتنام در ایران، درباره آمریکا می گوید. او به جنگ 20 ساله آمریکا و ویتنام اشاره می نماید که از سال 1955 تا 1977 ادامه داشت. اوج و شدت این جنگ در سال 1965 بود؛ در این سال بیش از 18 هزار نظامی آمریکایی به این کشور اعزام شده بودند. بمباران ویتنام شمالی، جنگ در ویتنام جنوبی و کشته شدن دسته دسته ویت کنگ ها از صحنه های ماندگار جنگ در این کشور است؛ اما حالا نگوین هونگ تک، می گوید جنگ تمام شده است. دیگر ویتنام کشوری جنگ زده نیست، در جنگ هم درجا نزده است. آنها از سال 1995 روابط عادی و مناسبات تجاری خود را با آمریکا آغاز نموده اند. هونگ تک قبلا روزنامه نگار بوده؛ پنج سال در مجله امور بین الملل وزارت خارجه ویتنام کار نموده است. قبل از آنکه به عنوان سفیر به ایران بیاید، به مدت سه سال و نیم از سال 2007 تا نیمه سال 2010، کنسول ویتنام در شهر واشنگتن بود؛ او هفت سال است به عنوان سفیر ویتنام در تهران است. هونگ تک از تأثیر برجام در گسترش روابط ایران با ویتنام می گوید؛ او می داند ویتنام در نگاه به شرق برای ایران، صندلی ویژه ای دارد و هانوی دروازه ورود ایران به همکاری با کشورهای آ.سه.آن و شرق آسیاست.
با ما همراه باشید تا با بهترین تور ویتنام سفر کنید.
با تصویب سند موسوم به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) روابط ایران با بسیاری از کشورها گسترش یافته است. مناسبات اقتصادی ایران با ویتنام به چه سمت و سویی رفته و چه تغییری را در مقایسه با زمان پیش از برجام شاهد هستیم؟
تا پیش از امضای این توافق، تحریم هایی وجود داشت و انجام دادوستد با ایران برای ما بسیار سخت بود؛ اما شرایط پس از امضای برجام بهتر شد؛ ویتنامی ها و ایرانی ها با سهولت بیشتری می توانند با یکدیگر به دادوستد بپردازند. با وجود این، ما هنوز با سختی های متعددی روبه رو هستیم. مسئله اصلی این است که انجام معاملات آسان نیست؛ زیرا آمریکا اجازه استفاده از دلار و نظام اقتصادی خود را نمی دهد و بسیاری از بانک ها تمایلی برای کارکردن با ایران ندارند. همین مسئله درباره بانک های ویتنامی هم صادق است و از همین رو مسئله انجام معاملات هنوز حل نشده و دادوستد همچنان سخت است. البته بعضی این محدودیت ها را دور می زنند و با ایران معامله می نمایند؛ اما ارزش این معاملات محدود است. چندی پیش هیئتی از ویتنام به ایران آمد. هدف آنها فروش کالاهای فراوری ویتنام به ایران بود. این هیئت برنامه های متعددی برای گسترش روابط اقتصادی با ایران داشت. به باور من، با وجود بعضی سختی ها، فعالان اقتصادی کوشش می نمایند ضمن غلبه بر این سختی ها روابط اقتصادی میان ایران و ویتنام را گسترش بخشند.
در سفر رئیس جمهور ویتنام به ایران، سفر آقای روحانی به ویتنام و سفر هیئت تجاری از اتاق ایران به این کشور، قول هایی در زمینه برطرف کردن مسائل و مسائل در بخش های فاینانس، بانکداری و بیمه داده شد. فرایند عمل به این وعده ها اکنون در چه مرحله ای قرار گرفته است؟
شما به درستی به سه رخداد مهم اشاره کردید: سفر رئیس جمهور ویتنام به ایران، سفر رئیس جمهور ایران به ویتنام و سفر رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران در رأس یک هیئت تجاری بزرگ به ویتنام. مایل هستم رخداد مهم دیگری را هم به این فهرست اضافه کنم و آن، جلسه کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و ویتنام در ماه جولای (تیر- مرداد) است. سفر رؤسای جمهور دو کشور به کشور مقابل نشان دهنده تعهد مقامات عالی رتبه برای گسترش روابط دوجانبه است. سفر هیئت های تجاری از ایران به ویتنام و بالعکس نتیجه ملموس اقدامات کمیسیون مشترک اقتصادی بوده است. ما امیدواریم این مسئله زمینه را برای رشد سریع روابط اقتصادی میان ایران و ویتنام فراهم کند.
اتفاق بسیار مثبتی که در کمیسیون مشترک اقتصادی افتاد، پیشنهاد برگزاری جلسات شش ماهه بود که بر اساس آن، مقامات دو کشور در سطح معاونان وزیر هر شش ماه یک بار با هدف آنالیز روابط دوجانبه با یکدیگر ملاقات خواهند کرد. گاه اتفاق می افتد که پس از سرانجام جلسات، شرکت نمایندگان تصمیمات جلسات را فراموش می نمایند و کاری انجام نمی گردد؛ اما با وجود این سازوکار و برگزاری جلسات به صورت هر شش ماه یک بار، ما ملزم به آنالیز کارهای اجرا شده در شش ماه گذشته خواهیم شد. این سازوکاری برای رصد روابط دوجانبه است و من امیدوارم این سازوکار به تقویت روابط یاری کند.
آیا این کمیسیون درحال حاضر نیز فعال است؟
بله. اما فعالیت این کمیسیون به زمان برگزاری جلسات محدود می گردد و در بازه زمانی بین برگزاری جلسات کمیسیون عملا وجود ندارد. اهمیت سازوکار ملاقات میان معاونان وزرا نیز به همین علت است؛ زیرا معاونان وزرا در جریان همین ملاقات روند توسعه همکاری ها را رصد می نمایند.
دلیل فعالیت نداشتن کمیسیون در فاصله میان برگزاری جلسات چیست؟ آیا مسئله ای از جانب طرف ایرانی وجود دارد؟
خیر، این مسئله به ایران و ویتنام محدود نمی گردد؛ بلکه بین ایران و سایر کشورها و همچنین بین ویتنام و سایر کشورها هم این مسئله وجود دارد. وظیفه این کمیسیون صرفا نظارت بر وضعیت روابط در زمان تشکیل جلسات است؛ بنابراین کمیسیون صرفا در زمان تشکیل جلسات فعالیت دارد و خارج از جلسات، سازوکاری برای فعالیت کمیسیون در نظر گرفته نشده است. نحوه کار به این صورت است که کمیسیون تشکیل جلسه می دهد و تصمیماتی اتخاذ می نماید. پس از آن، وزارتخانه ها و نهادهای ذی ربط در دو کشور این تصمیمات را به موعد اجرا می گذارند؛ اما در فاصله جلسات کمیسیونی وجود ندارد.
در این جلسات به چند حوزه مانند کشاورزی، فراوری کفش، پتروشیمی و... اشاره شده بود. قرار بود در این حوزه ها سرمایه گذاری و همکاری صورت گیرد. آیا در این زمینه توافقی به مرحله عملیاتی رسیده است یا خیر؟
در جریان سفر رئیس جمهور ویتنام به ایران، قرار شد حجم مبادلات تجاری میان دو کشور به دو میلیارد دلار برسد. آمار مختلفی درباره حجم فعلی روابط تجاری میان دو کشور وجود دارد؛ اما ارزش تقریبی این مبادلات در حال حاضر حدود 200 میلیون دلار است؛ بنابراین ما باید در چند سال آینده حجم مبادلات تجاری میان دو کشور را حدود 10 برابر افزایش دهیم. ممکن است این هدف گذاری از نگاه بعضی ها غیرواقع بینانه باشد؛ اما به نظر من با توجه به ظرفیت های بالقوه دو کشور امکان رسیدن به این هدف یعنی رساندن حجم مبادلات تجاری دوجانبه به دو میلیارد دلار وجود دارد. ایران می تواند محصولات پتروشیمی، کشاورزی و صنعتی به ویتنام صادر کند و ویتنام نیز می تواند محصولاتی مانند کفش، محصولات نساجی، تجهیزات الکترونیک و محصولات کشاورزی به ایران صادر کند؛ بنابراین رقم دو میلیارد دلار رقمی است که می توان به آن دست یافت.
چه موانعی در راه تحقق این هدف وجود دارد؟
سؤال بسیار خوبی است. دو مانع عمده در جهت تحقق این هدف وجود دارد. مانع نخست، مسئله سختی انجام معاملات است؛ مثلا من با یکی از فعالان اقتصادی ویتنامی صحبت کردم که قصد صادرات به ایران را داشت. از سوی دیگر این فرد می خواهد در بازار آمریکا هم حضور داشته باشد. اگر او بخواهد سهام خود را در بازار آمریکا بفروشد، باید عملکرد کاملا شفافی داشته باشد و اگر فعالیت او در ایران شفافیت کاملی نداشته باشد، درباره ادامه فعالیتش در آمریکا دچار مشکل خواهد شد. این نمونه نشان می دهد که بدون یافتن راه حلی برای حل مسئله شفافیت، دادوستد تا چه میزان سخت است.
فاصله جغرافیایی میان دو کشور مانع دوم در راه تحقق این هدف است. ما درباره گذشته یکدیگر اطلاعاتی داریم؛ اما درباره شرایط کنونی یکدیگر چنین اطلاعاتی در اختیار نداریم. ما تاریخ یکدیگر را می دانیم؛ اما مثلا بعضی در ویتنام تصور می نمایند که در ایران جنگ در جریان است و بعضی ایرانی ها هم همین تصور را درباره ویتنام دارند. از این رو به باور من وظیفه سفارتخانه های دو کشور آن است که در شناخت بهتر کشور مقابل به شهروندان یاری نمایند. هرچه ما شناخت بیشتری از یکدیگر داشته باشیم، بهتر می توانیم با یکدیگر به دادوستد بپردازیم.
وظیفه سفرا یاری به برطرف همین تلقیات نادرستی است که تا حدی نیز معلول عملکرد خود ما اصحاب رسانه هستند. چه اقداماتی از سوی سفارت ویتنام در ایران برای اصلاح سوءتفاهمات ناشی از نبود شناخت درست اجرا شده است؟
وظیفه من معرفی ویتنام و مردم آن به ایرانی هاست. من در راستای تحقق این هدف کارهای زیادی انجام داده ام. زمانی که به ایران آمدم، یک نمایشگاه عکس برگزار کردم. پس از آن گروه های مختلف موسیقی را از ویتنام به ایران دعوت کردم. یک گروه عروسک گردانی و یک گروه موسیقی سنتی را از ویتنام به ایران دعوت کردیم. این گروه ها در تهران و سایر شهرهای ایران ازجمله اصفهان، شیراز، یزد، کرمان و مازندران به اجرای برنامه پرداختند. به تازگی هم گروه عروسک گردانی را به ایران آوردیم و حدود دو هزار نفر در یزد به تماشای برنامه های این گروه آمدند. ما همچنین در برج میلاد نیز دو بار به اجرای برنامه پرداختیم و هزاران نفر به تماشای این برنامه ها پرداختند. همین اقدامات سبب می گردد تا مردم شناخت بهتری از ویتنام داشته باشند. به نظر من همین جلسه مصاحبه هم به تقویت شناخت مردم ایران از ویتنام یاری می نماید. همچنین در بهار سال پیش، گروهی از ایران برای ساختن فیلمی با عنوان بهشت دور نیست به ویتنام آمدند. ما سال گذشته این فیلم را 10 بار برای ایرانی ها نمایش دادیم و امسال هم تاکنون هفت یا هشت بار آن را نمایش داده ایم و تا آخر سال هم یکی، دو بار دیگر آن را نمایش خواهیم داد. این فیلم نیز در یاری به آشنایی هرچه بیشتر مردم ایران با ویتنام، مناظر طبیعی و مردمان این سرزمین تأثیرگذار بوده است.
این فعالیت ها تا چه میزان بر سرمایه گذاری های متقابل میان دو کشور تأثیرگذار هستند؟
علت تمرکز من بر مسئله گردشگری این است که توسعه گردشگری در ایران آسان تر است؛ مثلا اطلاع دارم که ایرانی ها زیاد به سفر می روند و مثلا عده زیادی به تایلند که کشور همسایه ماست، سفر می نمایند؛ اما شما می توانید به جای تایلند به ویتنام سفر کنید و وقتی ویتنام را بشناسید، می بینید که می توانید با این کشور مراودات اقتصادی داشته باشید. به نظر من بهتر است کار را با یک حوزه ساده شروع کنیم و فعالیت در حوزه گردشگری آسان است. پس از آن می توانیم دامنه روابط اقتصادی خود را به سایر حوزه ها نیز گسترش دهیم. همچنین می خواهم در همین جا از ایرانی ها بخواهم که برای دادوستد به ویتنام بروند. همچنین از ویتنامی ها هم دعوت می کنم که برای کسب وکار به ایران بیایند.
آیا آماری از شمار گردشگرانی که از ویتنام به ایران می آیند یا گردشگرانی که از ایران به ویتنام می روند، وجود دارد؟
آمار تقریبی گردشگرانی که از ایران به ویتنام می روند، حدود سه هزار نفر در سال و شمار گردشگرانی که از ویتنام به ایران می آیند، حدود یک سوم این مقدار یعنی حدود هزار نفر است. ما به تازگی اقدامات زیادی را درباره آژانس های مسافرتی انجام داده ایم. ممکن است تا نوروز آینده شاهد شروع پروازهای چارتر از مبدأ ایران به مقصد ویتنام باشیم. با شروع این پروازها شمار گردشگران به شدت افزایش خواهد یافت.
آیا آماری از شمار شرکت های ایرانی فعال در ویتنام و شرکت های ویتنامی فعال در ایران وجود دارد؟
شمار این شرکت ها در هر دو کشور چندان زیاد نیست. ما در گذشته یک پروژه عظیم در حوزه نفت داشتیم، اما این مربوط به گذشته است. تنها یک شرکت ویتنامی در ایران فعالیت می نماید. در حال حاضر نیز شماری از فعالان اقتصادی از ویتنام به ایران آمده اند. آنها روز گذشته تصمیمات بسیاری گرفتند.
این شرکت ها که متعلق به بخش خصوصی ویتنام نیز هستند، تصمیم گرفته اند در ایران دفاتری ایجاد نمایند. از همین رو تصور می کنم روابط اقتصادی میان دو کشور در امسال، سال آینده و حتی سال پس از آن نیز گسترش خواهد یافت. به باور من ما در امسال شاهد تغییر کیفی در عرصه روابط اقتصادی میان دو کشور خواهیم بود.
یکی از مسائل مورد آنالیز در جریان دیدارهای هیئت های اقتصادی دو طرف از کشور مقابل، مسئله صدور ویزاهای تجاری برای فعالان اقتصادی ایران در ویتنام و برطرف موانع و مسائل موجود در این زمینه بوده است. خود جناب سفیر هم در این زمینه قول هایی داده بودند. رسیدگی به این موضوع در چه مرحله ای قرار گرفته است؟
زمانی که شما در ویتنام کسب وکار داشته باشید، مسئله ای برای اخذ ویزای تجاری نخواهید داشت.
در بحث مربوط به مسائل بانکی و فاینانس، به محدودیت هایی اشاره کردید که ممکن است از سوی آمریکا در انجام این قبیل فعالیت ها ایجاد گردد. شاید بتوان از همین نقطه بحث را به مسائل سیاسی پیوند زد. مناسبات آمریکا و ویتنام برای مدت زمانی طولانی چندان حسنه نبوده است. روابط بانکی میان آمریکا و ویتنام در مقطع کنونی تا چه میزان است و آیا این روابط می توانند بر مناسبات بانکی میان ویتنام و ایران نیز تأثیرگذار باشند؟
پرسش بسیار خوبی را مطرح کردید. اعمال فشار از سوی آمریکایی ها فقط محدود به ویتنام نیست و همه کشورها را شامل می گردد. به عنوان نمونه، آمریکا می تواند به یک بانک ویتنامی طرف معامله با ایران اعلام کند که ما نسبت به ایران سوءظن داریم. سوءظن هم چیزی نیست که بتوان میزان دقیق آن را اندازه گیری کرد. مثلا آنها می گویند فلان بانک با فلان سازمان ممنوعه ارتباط دارد. در این صورت قضیه کاملا روشن است. اما زمانی که از سوءظن صحبت می نمایند، اندازه گیری این مفهوم بسیار سخت است و هرکس می تواند سوءظن داشته باشد. این شیوه کار آنهاست که البته استفاده از آن فقط به ویتنام هم محدود نیست. در چنین شرایطی بانک های ما تحت تأثیر این مسائل قرار می گیرند و اگر با یک سازمان مورد سوءظن معامله داشته باشند، برایشان مشکل ایجاد می گردد و ممکن است از سوی آمریکا جریمه شوند.
پرسش من هم دقیقا مربوط به همین نکته است. زمانی که کشورهای اروپایی با استناد به فشارهای اعمال شده از سوی آمریکا از انجام مبادلات اقتصادی با ایران سر باز می زنند، ما این نکته را درک می کنیم که مناسبات اقتصادی گسترده ای میان اروپا و آمریکا وجود دارد و ایران نمی تواند جای آمریکا را در این مناسبات بگیرد و کشورهای اروپایی نیز چنین ریسکی نمی نمایند. پرسش من این است که مگر مناسبات اقتصادی ویتنام با آمریکا در چه سطحی قرار گرفته است که ایران نمی تواند جایگزین مناسبی برای آمریکا در حوزه روابط با ویتنام گردد؟
آمریکا یکی از بزرگ ترین شرکای تجاری ما است. آمریکا یک شریک تجاری بزرگ تقریبا برای همه است. به همین دلیل همگان از تأثیر تحریم های آمریکا بیم دارند. همین ترس در میان اروپایی ها، چینی ها، ژاپنی ها و ویتنامی ها وجود دارد. اما می خواهم بر نکته دیگری تأکید کنم. چنان که می دانید شرکت های اروپایی زیادی برای فعالیت در ایران ابراز تمایل نموده اند. آنها این نکته را درک نموده اند که ایران ظرفیت های بالقوه ای دارد. همین شرکت ها هم با آمریکا دادوستد دارند، اما این به آن معنا نیست که به ایران به عنوان یک بازار بالقوه نگاه ننمایند. به همین دلیل هم اروپایی ها برجام را امضا کردند و باوجود تمایل ترامپ به خروج از این توافق، آنها دنبال حفظ آن هستند. این به آن معناست که آنها به ایران به عنوان یک شریک بالقوه نگاه می نمایند. البته این یک تلقی دوسویه است. اگر اروپایی ها تا این حد به آمریکا وابسته بودند و باور به وجود هیچ ظرفیت بالقوه ای در اینجا نداشتند، سندی را با شما امضا نمی کردند. اما امضای برجام به آن معناست که آنها ایران را دارای ظرفیت های بالقوه ای می بینند.
با توجه به تقابل تاریخی میان ویتنام و آمریکا در دوران جنگ ویتنام، آنها چگونه توانستند این تجربه تلخ تاریخی را به فراموشی بسپارند و چنین رابطه گسترده ای را با آمریکا برقرار نمایند و آمریکا به یکی از شرکای اصلی آنها تبدیل گردد؟
ما ویتنامی ها به این نتیجه رسیدیم که در جنگ متحمل خسارت های فراوانی شده ایم. شهروندان ما جانشان را از دست دادند. ما اموالمان را از دست دادیم. ما در این جنگ خیلی چیزها را از دست دادیم. اما ما ویتنامی ها تصمیم گرفتیم اسیر جنگ نشویم. اگر اسیر جنگ بشویم و تنها به گذشته فکر کنیم، نمی توانیم حرکت روبه جلو داشته باشیم. بنابراین ما گذشته را فراموش نمی کنیم، اما آنچه را در گذشته رخ داده می بخشیم. بر مبنای همین طرز فکر است که ما با آمریکا روابط عادی داریم و با این کشور در تمامی زمینه ها همکاری می کنیم.
در جریان جنگ ویتنام که آمریکا شاید معادل بودجه یک سال خود را صرف آن کرد، بیش از دو میلیون نفر کشته شدند؛ بسیاری از مردم نیز به نیزارها پناه بردند. چگونه می توان این کینه را به خاطر مسائل اقتصادی فراموش کرد؟
چنان که قبلا گفتم و باز هم تأکید می کنم، ما چیزی را فراموش ننموده ایم. ما همه چیز را به خاطر داریم. ما می بخشیم اما فراموش نمی کنیم.
ویتنام عضو آ.سه.آن است؛ از طرفی با توجه به نقش ایران به عنوان گذرگاهی برای کشورهای عضو اکو، کشورهای آسیای میانه و با توجه به تمرکز ایران بر بندر چابهار و طرح احیای جاده ابریشم، تا چه میزان می توان بر این ظرفیت های ترانزیتی سرمایه گذاری کرد؟
یکی از اهداف ما از توسعه روابط با ایران استفاده از این کشور به عنوان یک پل ارتباطی با کشورهای عضو اکو و کشورهای همسایه ایران مانند عراق، افغانستان، پاکستان و تاجیکستان است. از سوی دیگر ویتنام نیز می تواند به عنوان یک پل ارتباطی برای گسترش روابط ایران با سایر کشورهای عضو آ.سه.آن ایفای نقش کند.
من به عنوان سفیر ویتنام در ایران همین نکته را برای فعالان اقتصادی ایرانی بازگو نموده ام و برای آنها شرح داده ام که شما علاوه بر معامله با ویتنام، با سایر کشورهای عضو آ.سه.آن و فراتر از آن نیز می توانید مراودات تجاری داشته باشید. در سال گذشته، موافقت نامه همکاری ترانس پاسیفیک (TPP) به امضا رسید که در مقایسه با آ.سه.آن حوزه گسترده تری را در برمی گیرد. بنابراین داشتن مراودات تجاری با ویتنام به معنای داشتن روابط تجاری با کشورهای متعددی در آن بخش از دنیا خواهد بود. بنابراین، این استدلال، هم درباره ایران و هم درباره ویتنام مصداق دارد. به نظر من ایده تی پی پی را همچنان می توان اجرا کرد. آمریکا در این توافق حضور ندارد؛ بنابراین فکر می کنم تجارت با ویتنام به معنای تجارت با کشورهای آسیای شرقی و کشورهای عضو آ.سه.آن و کشورهای عضو تی پی پی بدون حضور آمریکا خواهد بود.
آیا قدرت تأثیرگذاری اقتصادی آمریکا ممکن است بر اتخاذ چنین تصمیمی از سوی ویتنام تأثیر داشته باشد؟
موافقت نامه تی پی پی میان 12 کشور به امضا رسیده که با خروج آمریکا از آن این تعداد به 11 کشور کاهش یافته است. اکنون این 11 کشور می توانند با یکدیگر گفت وگو نمایند که آیا می توانند اجرای این موافقت نامه را به پیش ببرند یا خیر. بسیاری از کشورها مانند ژاپن، استرالیا و نیوزیلند خواهان اجرائی شدن این توافق هستند. اما تنها مسئله در اینجا این است که با خروج آمریکا از این موافقت نامه، مجددا باید درباره همه چیز از ابتدا مذاکره صورت گیرد. مثلا ما با ورود به این موافقت نامه امتیازاتی را داده ایم تا بتوانیم وارد بازار آمریکا شویم. اما حال که بازار آمریکا از شمول این موافقت نامه خارج شده است، ما باید در امتیازاتی که داده ایم، تجدیدنظر کنیم.
ویتنام یکی از اقتصادهای نوظهور به شمار می رود که یک برنامه توسعه نیز تا سال 2020 تدوین نموده است. ایران تا چه میزان می تواند از تجربه ویتنام در این زمینه در تدوین برنامه های توسعه خود استفاده کند؟
به بیان خیلی ساده، ما یک بازار 94 میلیون نفری داریم. به نظر من بهتر است شما بر خرید اقلام موردنیازتان از ویتنام و فروش اقلام موردنیاز به ویتنام متمرکز شوید. بنابراین بهتر است به جای تمرکز بر مدل برنامه توسعه 2020 ویتنام بر تجارت و سرمایه گذاری دوجانبه تمرکز داشته باشیم.
ایران را چگونه دیده اید؟
پیش از اینکه به اینجا بیایم چیزی به جز همان مطالب قدیمی درباره ایران قدیم، مثلا قصه های هزار و یک شب درباره ایران نمی دانستم. اما وقتی به اینجا آمدم، خیلی چیزها دیدم. من به جاهای زیادی در ایران سفر کردم؛ همه جا از خارجی ها استقبال می گردد. رفتار مردم این کشور بسیار محبت آمیز است. بنابراین فکر می کنم نه تنها من، بلکه بیشتر کسانی که به ایران می آیند این کشور را دوست دارند.
منبع: اتاق بازرگانی ایران