سیاست واحد برای همه مردم در بودجه نتیجه خوبی ندارد - مجله تصویر و سرگرمی

علی اصغر سعیدی، جامعه شناس در گفت وگو با پایگاه خبری اتاق ایران می گوید: وقتی صحبت از پذیرش بودجه از سوی مردم به میان می آید، نباید مردم را یک مفهوم کلی بدانیم، مردم به گروه ها و اقشار مختلف اجتماعی تقسیم می گردد.

او ادامه می دهد: تصویری که دولت ها از مردم دارند، مالی است و افراد را براساس میزان هزینه ها به دهک های مختلف تقسیم بندی می نمایند، اما اگر شناخت بیشتری در خصوص تعلقات فرهنگی، اجتماعی و مالی مردم وجود داشته باشد و اقشار مختلف به درستی شناخته شوند، رابطه بهتری میان دولت و مردم در بحث بودجه برقرار می گردد.

سعیدی معتقد است: هنوز این شناخت حاصل نشده و ممکن است دولت دست به اصلاحاتی بزند که درنهایت به اتفاقی همچون اصلاحات بنزین ختم گردد. مشکل این است که دولت یک سیاست واحد برای آن ها اعمال کرد، درحالی که این امکان وجود داشت تا از سیاست های مختلفی یاری گرفته گردد.

به گفته سعیدی در خصوص بودجه مردم واکنش مطلوبی به تکیه دولت بر افزایش هزینه های مردم برای کسب درآمد بودجه ای، نشان نخواهند داد. دولت به دنبال این است تا سیاست واحدی را برای همه مردم اجرا کند، اما این سیاست نتیجه خوبی ندارد.

او درباره اصلاح نظام مالیاتی می گوید: اگر دولت بخواهد یک سیاست واحد را در حوزه نظام مالیاتی پیگیری کند، یک نوع بی عدالتی به بار خواهد آورد و موجب عکس العمل مردم خواهد شد.

او معتقد است: دولت باید در معافیت های مالیاتی تجدیدنظر کند، اولویت اول دولت باید حذف معافیت های بی معنی، چه در مناطق آزاد و ویژه از یک طرف و حذف معافیت نهادهای خاص و افزایش درآمدهای مالیاتی باشد.

به گفته استاد جامعه شناسی اقتصاد دانشگاه تهران، دولتی که قرار است بر درآمد مالیاتی اتکا کند، هیچ راهکاری مگر شفاف سازی و جوابگویی درست و اجتناب از دروغ و ابهام ندارد، از طرفی هر نوع اصلاحی در نظام مالیاتی، عوارض و... که دولت بخواهد با تکیه بر آن درآمدهایش را افزایش دهد و بار هزینه ای را به دوش مردم بیندازد اگر به شکل یکسان روی همه اقشار مختلف باشد، موفقیتی کسب نخواهد کرد و مردم هم از این نگاه استقبال نمی نمایند. اما اینکه آیا دولت می تواند این اصلاحات را انجام دهد یا خیر؟ با تکیه بر نگاه جامعه شناسی باید گفت که امکان اصلاح بسیاری از این موارد وجود ندارد.

به گفته سعیدی علل این ناکامی مربوط به ساختار دولت است و گروه های ذی نفعی که در دولت شکل گرفته اند موانعی هستند که راستا اصلاح ساختاری را سد می نمایند یا در نهایت با مانعی اساسی روبرو می نماید.

او ادامه می دهد: اصلاح نظام مالیاتی بسیار ایده آل است، این اقدام احتیاج به داشتن اطلاعات زیاد و شناخت گروه های اجتماعی و مالی دارد اما به راحتی انجام نخواهد شد.

او درباره دلیل این مسئله می گوید: بودجه ما تا به امروز بیشتر بر درآمد نفت تکیه داشت و این درآمد نفتی به دولت انعطاف پذیری داده است که از شناخت گروه های اجتماعی محروم گردد. همانطور که در تئوری دولت رانتی گفته می گردد، به جای اینکه طبقات بر دوش دولت قرار بگیرند و به وسیله مکانیزم مالیاتی درآمدهای دولت تأمین گردد، برعکس گروه های خاص، وابسته به دولت هستند.

سعیدی ادامه می دهد: هم اکنون یک اقتصاد کاملاً غیرمتعارف ایجادشده و به جای آنکه نظام مالیاتی که به دولت یاری کند، شرکت های دولتی به وسیله نظام یارانه های انرژی و... به دولت وابسته شده اند. اگر آن ها یارانه دریافت ننمایند و نظام یارانه ها ساماندهی گردد، بعضی شرکت های وابسته به دولت در راستا ورشکستگی قرار می گیرند.

سعیدی معتقد است: رابطه میان دولت و جامعه احتیاجمند جراحی بزرگ است. در کشورهای دیگر رابطه دمکراتیکی میان دولت و جامعه برقرار است و در آن رابطه می توان به دولت مالیات پرداخت کرد. زمانی که مالیات به دولت پرداخت می گردد، دولت هم باید شفاف باشد و اعلام کند و جوابگو باشد که مالیات در کجا خرج می گردد؛ اما نظام سیاسی، مالی و اجتماعی ما فاقد شفافیت است.

او تاکید می نماید: ساختار بودجه ریزی دولت به نحوی نیست که بتواند در کوتاه مدت این اصلاحات را انجام دهد و این اتفاق احتیاجمند یک اراده سیاسی است. بسیاری از سازمان ها حاضر نیستند به دولت جوابگو باشند و به شکل نهادی، دولت تعهداتی نسبت به این سازمان های خاص دارد.