کارآفرینی در استان سمنان رسالت یا چالش، راه حل خروج از بن بست - مجله تصویر و سرگرمی

بسیاری از جمله نماینده مردم شاهرود و میامی در مجلس، امام جمعه دامغان، امام جمعه میامی و ده ها چهره تأثیرگذار سیاسی و اجتماعی در شرق استان همچنان بیکاری را دغدغه ای برمی شمارند که آسیب های اجتماعی فراوانی از آن منشعب می گردد، حال آنکه مسئولان سعی دارند اوضاع را به خصوص در غرب استان، به سامان جلوه دهند اما به واقع چرا راه چارههای اشتغال زایی به خصوص در شرق استان سمنان جوابگوی سیل بیکاران نیست و سؤال مهم تر اینکه راه چاره ایجاد شغل در این دیار چه مواردی را شامل می گردد؟

وام راه اشتغال نیست

ابتدا باید بدانیم که راه چاره مسئولان استان سمنان برای برطرف بیکاری در سال های اخیر چه بوده است؟ کارشناس مسائل اقتصادی و مدرس دانشگاه دراین باره می گوید: طرح هایی مانند هر سمنانی یک مهارت، اشتغال روستایی، عشایری، بهین یاب ویژه واحدهای تولیدی دارای مشکل در بخش های دامداری و کشاورزی و صنعت و معدن، تسهیلات بخش تعاونی های شهری و روستایی، تسهیلات خرید ادوات کشاورزی، مشاغل خانگی و همچنین نوسازی و بهسازی ماشین آلات و ده ها طرح دیگر همه بخشی از اقدامات استانداری برای کاهش بیکاری هستند.

محمدرضا صادقی در پاسخ به این سؤال که چرا این طرح ها نتوانسته اند بیکاری را ریشه کن نمایند، تأکید کرد: ابعاد این تسهیل وسیع هستند فقط در یک مورد سهم استان از تسهیلات بهین یاب 940 میلیارد تومان است درحالی که سال گذشته این امر 450 میلیارد تومان بود اما چرا این تسهیلات کارساز نیستند پاسخ این است که اصلاً وام راه اشتغال نیست و اگر مسئولان استان سمنان فکر می نمایند جاده اشتغال زایی از میدان تسهیلات عبور می نماید، دشوار در اشتباه هستند.

وی می گوید: تسهیلات برای اشتغال زایی دارای دو ایراد اساسی است، نخست اینکه آمار اشتغال را دستخوش تغییری می نماید که سرخوشی مسئولان را در پی دارد اما در واقعیت چیزی را عوض نمی نماید چراکه به محض اعزام یک پرونده به بانک، مسئولان ارشد استانی یک یا چند موقعیت کاری متقاضی را به حساب اشتغال می افزایند حال اصلاً معلوم نیست آن فرد توانست وام را بگیرد یا اصلاً توانست با آن وام کاری کند و یا اصلاً توانست محصول تولیدی را بفروشد و برای کسی کار ایجاد کند یا خیر!

این کارشناس می گوید: وقتی جوانی مثلاً برای دامداری خود 30 میلیون تومان وام دریافت کرد و در اظهارنامه اش بیان داشت که برای دو نفر شغل ایجاد می نماید به محض ورود به بانک چوب خط دو نفر اشتغال زایی به حساب کارآفرینی استان محسوب می گردد حال آنکه کسی نمی گوید اصلاً این فرد توانست با این میزان وام، دامی بخرد یا خیر! پس اینکه فکر کنیم وام راه اشتغال است تصوری غلط محسوب می گردد.

آموزش در محیط کار واقعی

در بین راه چارههای ارائه گردیده توسط استانداری سمنان فقط طرح هر سمنانی یک مهارت است که می توان به آن امید داشت که البته آن هم هنوز در ماه نخست واقع شده است و مقوله ای آزمون پس داده نیست اما دارای مزیت های خوبی است. همان طور که فاطمه منصوری مدیرکل فنی و حرفه ای استان سمنان معتقد است: با همکاری فنی حرفه ای و استانداری طرح هر سمنانی یک مهارت برای فارغ التحصیلان بیکار در استان کلید خورده تا در کنار طرح آموزش مهارت در محیط کار واقعی، دو طرحی باشند که به طور راهبردی اشتغال در استان سمنان را پیگیری می نمایند.

منصوری درباره طرح مهارت افزایی در محیط کار واقعی می گوید: طرح مهارت آموزی در محیط کار واقعی منوط به استقبال صنف و فراگیران است از سوی دیگر این امر یکی از روش های آموزش فنی و حرفه ای است که طی آن مهارت و شایستگی های مورداحتیاج در چارچوب استانداردهای آموزشی سازمان فنی و حرفه ای از مربی به مهارت آموز هم زمان با فرایند تولید محصول و ارائه خدمت منتقل می گردد.

وی می گوید: این آمادگی در اداره کل آموزش فنی و حرفه ای وجود دارد تا هرکجا استادکار و یا فراگیری تمایل داشت و یا به این اداره کل معرفی گردید، این مجموعه شرایط اجرای کارگاه را فراهم کند چراکه اصلی ترین مزیت طرح مهارت آموزی در محیط کار واقعی آشنایی فراگیران با شرایط کار است و از صنعتگران هم می خواهیم با جوانان در این راه همراهی بیشتری داشته باشند.

هر سمنانی یک مهارت

هر سمنانی یک مهارت اما دیگر طرح است که استاندار سمنان درباره آن می گوید: عدم تناسب رشته های تحصیلی با احتیاج بازار کار ازجمله مشکلات سمنان است و بر این اساس با همکاری فنی حرفه ای طرح هر سمنانی یک مهارت برای فارغ التحصیلان بیکار در استان کلید خورده و حتی دانش آموختگان دانشگاهی می توانند در دوره های مختلف فنی و حرفه ای برای حضور در مشاغل مورداحتیاج فعالیت نمایند.

سید شهاب الدین چاووشی بابیان اینکه طی سال گذشته دو درصد بیشتر از سهم اشتغال مشخص گردیده برای استان محقق شد، ابراز داشت: امروز باوجود فرصت های شغلی که در بخش صنعت و معدن استان وجود دارد افراد تحصیل نموده زیادی وجود دارند که با مدارک و مدارج بالای فوق لیسانس و دکتری بیکار هستند و باید این دغدغه در استان درمان گردد.

وی بابیان اینکه نظام آموزشی ما برای این حجم تحصیلات تکمیلی و توقعات روزافزون برای اشتغال باید تدابیر لازم اتخاذ کند، توضیح داد: امروز نسبت به موضوع فرهنگ اشتغال باید تأمل جدی در سطح نظام تعلیم و تربیت ایجاد و سهم و نقش آموزش و پروش دراین بین تبیین گردد.

بازار فروش محصولات نباشد همه راه چارهها بی فایده است

یکی دیگر از کارشناسان اقتصادی و منتقد سیاست های استانداری می گوید: از اینکه تسهیلات اشتغال نمی آفرینند اگر بگذریم به طرح های مهارت افزایی در استان سمنان می رسیم که درباره این امر باید گفت با تمام احترام برای مسئولان، جوابگوی میزان و حجم بیکاری در استان سمنان نخواهد بود چراکه اگر فرض بر این بگیریم امروز در بازه زمانی شش ماهه 25هزار جوان سمنانی هر یک، مهارتی را نیز به دست آوردند و مثلاً در سه شاخه اصلی صنایع دستی، صنایع تبدیلی مانند بسته بندی و... و اشتغال روستایی فعال شدند، حال چالش اصلی این است که تولیدات این افراد بامهارت را می خواهیم چه کنیم؟ آیا بازارچه دائمی برای صنایع دستی داریم؟ آیا تمهیداتی برای صادرات محصولات داریم؟ آیا همین مردم استان سمنان خریدار تولیدات جوانان خود هستند؟ آیا شرکت های بازرگانی فعال در حوزه ارتباط تولیدات استان با تهران و سایر استان ها فعالیت دارند؟

حمید معصومی می گوید: باید دولت به دنبال زیرساخت ها باشد، پنج سال است که می گویند بازارچه دائمی صنایع دستی در سمنان راه اندازی می گردد، حتی آن را کلنگ هم زدند پس کجاست؟ مگر قرار به ایجاد نمایشگاه دائمی در سمنان و شاهرود نبود؟ بااین وجود متأسفانه باید گفت امروز با جوانان بیکار فاقد مهارت روبرو هستیم! دو سال دیگر با جوانان بیکار دارای مهارت! و هیچ کاری هم از پیش نرفته است.

وی می گوید: باکمال احترام برای استاندار سمنان معتقد هستم وی تنها به دنبال آمار مهارت افزایی و مسکنی نهایتاً یک ساله است اما پس از آن چه؟ اگر حجم عظیمی از تولیدات صنایع دستی در استان روی دستشان بماند آن ها را چه می نمایند؟ چه زیرساختی را برای این امر آماده نموده اند؟ من معتقد هستم یک مسئول با خود می اندیشد تا این جوانان دارای مهارت شوند و تولید نمایند و بخواهند با چالش فروش مشغولیت پیدا نمایند من آمار بیکاری را کاهش داده و تا آن موقع اصلاً معلوم نیست در سمنان باشم یا نباشم! این تفکر در دولت دهم باعث شد تا میراث داران بیکاری یکی پس از دیگری در کشور شکل گیرند.

راه چاره چیست؟

برای ارائه راه چاره دو مقوله مدنظر است نخست اینکه زیرساخت ها برای بازار فروش، کمک به وضع موجود در حوزه اشتغال، واحدهای تولیدی و ایجاد بازار فروش و... مدنظر مسئولان دولتی باشد تا با جذب سرمایه بخش خصوصی و ارائه تسهیلات تولید و... بتوانند به اشتغال سامان دهند.

و راه چاره دوم این است که با یک پایش و یا به عبارت دیگر طرح آمایش سرزمینی ظرفیت های هر منطقه به طور ریز و مجزا شناسایی و درزمینهٔ صنایع تبدیلی و وابسته و هر آنچه می تواند با ظرفیت های منطقه همراه گردیده تا تولید یا خدماتی را به وجود آورد و بتوان از آن کسب درآمد کرد به جوانان ارائه گردد هرچند اعتبارات دولتی کفاف اشتغال را نمی دهد اما می تواند زیرساخت ها را مهیا کند.

همان طور که جمعه ای رئیس اتاق بازرگانی سمنان معتقد است: این تصور امروز باید تغییر کند که می توان از دولت و اعتبارات دولتی شغل ایجاد کرد از سوی دیگر دوران شغل های پشت میزی نیز گذشته است لذا باید گفت راه چاره اشتغال زایی در دستان بخش خصوصی و مردم است همچنین امروز باید عزمی جدی برای واگذاری واحدهای صنعتی وابسته به دولت که به خصوص در دولت دهم تعدادشان بدون برنامه زیاد شد، به بخش خصوصی وجود داشته باشد تا شاهد پا دریافت صنایع و به دنبال آن اشتغال باشیم.

آنالیز یک ادعا

سید شهاب الدین چاوشی استاندار سمنان بیست و پنجم اردیبهشت ماه97 در گفتگویی گفت: برنامه ریزی برای ایجاد 11 هزار شغل برای امسال در استان در دستور کار واقع شده است که با برطرف موانع تولید و ترویج فرهنگ مهارت آموزی درصدد کاهش آماری بیکاری از 8.9 درصد به کمتر از هشت درصد در سمنان هستیم هرچند وی دو ماه بعد یعنی در اواسط ماه مرداد از نرخ 7.1 درصدی بیکاری در استان اطلاع داد.

سمنان یک هزار و 700 پروانه بهره برداری در بخش صنعت دارد و بیش 30 هزار نفر در این واحدهای تولیدی فعالیت دارند پس از جمعیت 702 هزارنفری استان یا جمعیت توانمند کار که با احتساب بانوان و آقایان رقمی در حدود 240 هزار نفر می گردد فقط 30 هزار نفر می توانند با تسهیلات بهین یاب و ادوات کشاورزی و معدنی و... شاغل شوند درنتیجه همان طور که صادقی کارشناس اقتصاد شهری می گوید: این ادعا فقط در صورتی محقق می گردد که استانداری از تأکید مکرر بر روی بهین یاب دست برداشته و به سمت ایجاد صنایع تبدیلی در راستای آمایش سرزمینی باشد، مثلاً کارخانه تولید سیب زمینی را در مجن شاهرود بسازد و کارخانه رنگ سازی از پوست پسته را در دامغان و از سوی دیگر بازار فروش محصولات نه در سمنان بلکه در پایتخت با رایزنی و ایجاد زیرساخت های اساسی توسط استانداری محقق گردد همچنین استاندار مرز هوایی شاهرود را تا تحقق آن پیگیری نموده تا بتواند محصولات تولیدی منطقه را به شکل تازه خوری صادر کند که شاید در این صورت بتوان به آمار 11 هزار شغل رسید.

درنهایت باید نتیجه گرفت مهارت افزایی بدون بازار فروش تولیدات بی فایده اگر نباشد، کم فایده است پس باید به سمت آمایش درست سرزمینی و استفاده از داشته های هر بخش به طور منطقه به منطقه بود اما نه به تنهایی، بلکه مسئولان نیز زیرساخت هایی مانند بازارچه های دائمی، امکان صادرات و فروش محصولات در خارج استان را هم فراهم نمایند که به نظر کار آسان تری از ارائه 940 میلیارد تومان تسهیلات بهین یاب باشد.