فراموشی: یک مزیت تکاملی در حافظه انسان
به گزارش مجله تصویر و سرگرمی، فراموشی بخشی از تجربه های روزمره ماست؛ مانند وقتی که وارد اتاقی می شویم و نمی دانیم چرا آمده ایم یا نام کسی را که در خیابان به ما سلام می نماید، به خاطر نمی آوریم. اما آیا این فراموشی ها صرفاً نشان دهنده ضعف حافظه هستند؟ پژوهش ها نشان می دهند که فراموشی، به خصوص فراموشی روزمره، در واقع به مغز یاری می نماید که بر اطلاعات مهم متمرکز گردد و از پر شدن حافظه با جزئیات بی اهمیت جلوگیری کند.
یافته های اولیه درباره فراموشی: منحنی فراموشی اِبینگهاوس
یکی از نخستین مطالعات در زمینه فراموشی به وسیله هرمان اِبینگهاوس (Hermann Ebbinghaus)، روان شناس آلمانی قرن نوزدهم، انجام شد. او منحنی فراموشی را معرفی کرد که نشان می دهد افراد به سرعت جزئیات تازه را فراموش می نمایند، اما این فراموشی در گذر زمان کاهش می یابد. تحقیقات اخیر در زمینه عصب شناسی نیز این یافته ها را تأیید نموده و نشان می دهد که مغز به طور طبیعی برای حفظ اطلاعات مهم، بسیاری از جزئیات را از دست می دهد.
نقش در ایجاد و حفظ خاطرات
به گفته دانشمندان، مغز برای حفظ اطلاعات مهم نیازمند تقویت ارتباطات عصبی (سیناپس ها) بین سلول های عصبی (نورون ها) است. توجه به اطلاعات خاص، این ارتباطات را قوی تر نموده و به نگهداری بهتر حافظه یاری می نماید. به همین علت است که خاطراتی که اهمیت کمتری دارند به مرور فراموش می شوند. نوبل گرا اریک کاندل و تحقیقات متعدد بعدی نیز این مکانیسم را تأیید نموده اند؛ مغز با توجه به اولویت ها، جزئیات غیرضروری را کنار می گذارد تا ظرفیت خود را برای اطلاعات مهم تر حفظ کند.
فراموشی برای تطابق با اطلاعات تازه
فراموشی بعلاوه برای سازگاری و به روزرسانی خاطرات لازم است. فرض کنید که مسیر همیشگی شما به محل کار هر روز یکسان باشد، اما یک روز یکی از جاده ها بسته گردد و شما مجبور شوید مسیر دیگری را طی کنید. مغز شما باید بتواند این تغییر را بپذیرد و خاطرات قدیمی را به روزرسانی کند. این انعطاف پذیری در به خاطر سپردن اطلاعات تازه و فراموش کردن اطلاعات قدیمی، برای بقا و بهینه سازی حافظه حیاتی است. در زمان اجداد شکارچی ما، به روزرسانی اطلاعات مربوط به مکان های امن یا خطرناک مثل منابع آب، می توانست به حفظ امنیت و بقا یاری کند.
فراموشی موقت یا پدیده نوک زبان
گاهی اوقات فراموشی به معنای از دست دادن همیشگی اطلاعات نیست. بلکه اطلاعات در دسترس نیست. این حالت که به آن پدیده نوک زبان می گویند، زمانی اتفاق می افتد که نام شخص یا موضوعی را می دانید اما قادر به به خاطر آوردن آن نیستید. در مطالعات روان شناسانی چون راجر براون و دیوید مک نیل نشان داده شده که افراد اغلب قادرند حداقل بخشی از اطلاعات را به درستی حدس بزنند، که این نشان دهنده این است که اطلاعات از دست نرفته بلکه فقط موقتاً غیرقابل دسترسی است.
نقش فراموشی در مدیریت موثر حافظه
فراموشی به مغز یاری می نماید که بر اطلاعات مهم تر و ضروری تمرکز کند و ظرفیت خود را برای مواجهه با اطلاعات تازه بهینه کند. از سوی دیگر، توانایی به روزرسانی خاطرات برای همگام شدن با تغییرات محیطی و اطلاعات تازه، یک ویژگی مهم تکاملی به شمار می رود که به انسان ها در طول نسل ها یاری نموده است. فراموشی، در واقع یک ابزار کارآمد برای مغز محسوب می گردد که به آن یاری می نماید اطلاعات نامرتبط و اضافی را کنار بگذارد و از بار اضافی بر حافظه جلوگیری کند.
باید توجه داشت که فراموشی شدید، مانند آنچه در بیماری آلزایمر دیده می گردد، عوارض منفی برای زندگی روزمره دارد. با این حال، فراموشی های روزمره بخشی طبیعی از عملکرد مغز هستند و به کارایی بهتر حافظه یاری می نمایند.
منبع
theconversationمنبع: یک پزشک