بیات: قرارداد 1919 ایران و انگلیس به هیچ وجه به اهدافش نرسید - مجله تصویر و سرگرمی

به گزارش خبرنگاران، دکتر بیات گفت: در دوره های جنگ های جهانی بین ایران و کشورهای مختلف و تبعات این جنگ های تمام عیار برای ایرانیان این پرسش مطرح شد که برای استقلال کشور به ویژه پس از اشغال بخش های شمالی به وسیله قوای روسیه، چه بهره ای می توانند از این شرایط ببرند.

وی در ادامه اضافه نمود: یک گروه با بی اعتنایی به مسائل داخلی و تعلل در پذیرش هر چه سریع تر اولتیماتوم، بهانه به دست روس ها دادند که شمال ایران را اشغال نمایند، پس از آن بر آن شدند که به وسیله همراهی با آلمان ها و عثمانی به سیطره روس و انگلیس در کشور سرانجام دهند. گروه دیگر رجال معتقد بودند که در این استراتژی تردید وجود دارد و می بایست کار دیگری انجام دهند. درهرحال طرفین جنگ منتظر مذاکره ایرانیان ننشستند، بلکه دامنه تحرکات سیاسی ـ نظامی خود را زیاد کردند.

بیات یادآور شد: ایران در آن دوره عرصه جنگ مهلک و خانمان سوز شد و بخشی از نیروهای داخلی در پی آلمان و عثمانی ها مهاجرت کردند و بخشی در تهران همنشین متفقین شدند. این تجربه بحران، تغییر مرکز و مهاجرت عده ای جز مصیبت برای ما چیزی نداشت و نه تنها روس ها، بلکه دولت اول وثوق الدوله هم ضمام امور را به دست گرفت. البته او پس از مدتی مجبور به کناره گیری شد و کوشش های سیدضیاءالدین طباطبائی هم در زمینه های مختلف با واکنش های تند روبه رو شد.

وی با بیان اینکه سقوط دولت اول وثوق الدوله راه را برای سیاستی هموار کرد که به بحران مهاجرت و توسعه دامنه مداخله نظامی متفقین در ایران منجر شد، اضافه نمود: در این دوره یک سال و نیم دولت بریتانیا برای مقابله با آلمان و عثمانی به قفقاز و شمال خراسان لشکر کشید و آسیب های ناشی از آن از هر لحاظ ابعاد فراوانی داشت، اما فقط ما اینجا به یکی از جوانب آن می پردازیم.

بیات در ادامه یادآور شد: با فروپاشی امپراتوری روسیه و شکست عثمانی ترسیم مجموعه نقشه های سیاسی برای معین تکلیف این بخش به نحوی که تأمین نماینده منافع بریتانیا باشد، رواج یافت. در این حوزه از سوی مراجع بریتانیا آرای زیادی مطرح شد؛ برای نمونه در اواخر دسامبر 1915 در چهارچوب سیاست بریتانیا برای تشکیل یک حکومت فدرال کوشش شد.

وی بعلاوه اظهار کرد: قرارداد 1919 ایران و انگلیس به هیچ جه به اهدافش نرسید؛ چون با تحولات منطقه در کمتر از یک سال و شروع کوشش های مصطفی کمال برای ایجاد دولت ترک، عمر لحظه رخ نمایی بریتانیا را لااقل در حوزه شرق نزدیک به سر آورد و این قرارداد دیگر توجیهی نداشت و به مرگ رسید، اما همین دوره کوتاه هم در تغییر نگاه مسئولان و نوع نگاه بازیگران منطقه اثرگذار بود. در همین دوره سیدضیاءالدین طباطبائی توانست رشته مذاکراتی با سیاسیون باکو برای تشکیل یک ائتلاف ایجاد کند که در خور توجه بود؛ هرچند به نتیجه ای نرسید.

بیات یادآور شد: سی سال بعد از فروپاشی شوروی درحالی که بریتانیا از مهم ترین شرکای باکو محسوب می شد، تحرکات مشابهی با همان هدف دیرینه مهار روسیه دیده می گردد که اگر قصد و نیّت مقابله در کار باشد، باید مورد توجه قرار بگیرد.

بیشتر بخوانید:

شعبانف: باکو باید هویت قومی تالشی ها را به رسمیت بشناسد

معتضد: نام جمهوری آذربایجان را کاملا محمل و بیخود گذاشتند؛ اسنادش هم موجود است

بهشتی پور:اهمیت مرز مغری را تبیین کنیم؛ بحث تمامیت ارضی مطرح است

بهمن: فروش تسلیحات به خصومت تهران و باکو دامن خواهد زد

کفاش: بیشترین منافع در قراباغ برای روس ها رقم خورد/ احتمال جنگ سوم قراباغ زیاد است

صفرنژاد: حضور تکفیری ها در قفقاز می تواند برای ایران دردسرساز گردد/گلکاریان: اردوغان رویای توران بزرگ را دارد

احمدی: جنگ قراباغ تازه شروع شده است/ حقانی: هدف از تشکیل جمهوری آذربایجان تجزیه ایران است

احمدی: جنگ قراباغ تازه شروع شده است/ حقانی: هدف از تشکیل جمهوری آذربایجان تجزیه ایران است

311311